Istota programu

Program readaptacji społecznej „Cienie przeszłości”, oparty na kształtowaniu poszanowania dla tradycji i kultury narodowej, realizowany jest od marca 2008 r. we współpracy Zakładu Karnego w Trzebini (który projekt programu przygotował) i Muzeum w Chrzanowie. Program ten ma na celu przybliżenie uczestnikom – osadzonym w Zakładzie Karnym w Trzebini, uniwersalnych wartości zawartych w dziedzictwie narodowym i tradycji poprzez poznanie dorobku kulturowego. Ma ułatwić poznanie specyficznej historii i kultury ziemi chrzanowskiej, z jej wielokulturowym charakterem oraz ukształtowanie postaw obywatelskich, opartych na świadomym i odpowiedzialnym kultywowaniu tradycji. Ma również zmierzać do zrozumienia przez uczestników roli i wartości dziedzictwa kultury narodowej w życiu człowieka. W aspekcie praktycznym umożliwia uczestnikom zapoznanie się z konkretnymi obiektami muzealnymi i miejscami pamięci na obszarze będącym pod opieką Muzeum poprzez poznanie ich znaczenia i historii, a także aktywną pomoc w utrzymaniu i konserwacji tych miejsc. Temu programowi towarzyszy umowa miedzy wymienionymi podmiotami o nieodpłatnym zatrudnieniu skazanych, najpierw zawarta na trzymiesięczny okres próbny, a potem przedłużana – po bardzo pozytywnej ocenie wyników podjętej współpracy, zgodnie dokonanej przez obydwie strony.

Podsumowując dotychczasową współpracę przede wszystkim trzeba podkreślić dużą jej efektywność. Wynika ona ze starannego przygotowania projektu oraz dużej sumienności osadzonych realizujących program „Cienie przeszłości”, wykazujących jednocześnie duże zainteresowanie poszerzaniem swej wiedzy historycznej, poznawaniem działalności muzealnej, dziedzictwa kulturowego regionu.

Osadzeni wykonujący zadania programu wykazują się w pracy wzorowym zdyscyplinowaniem, poważnym traktowaniem wszystkich swoich obowiązków, dużą aktywnością i inicjatywnością umożliwiająca poszerzanie zakresu wykonywanych przez nich prac. Chętnie oferują pomoc przy pojawiających się pracach doraźnych. Dzięki nim przykładowo: tak zadbany jest odnowiony cmentarz żydowski w Chrzanowie, ogród Domu Urbańczyka i otoczenie restaurowanych przez Muzeum kapliczek; możliwe do szybkiego wykonania stały się różnorakie prace remontowe i modernizacyjne w budynkach muzealnych. Na podkreślenie zasługują także prace osadzonych bezpośrednio wiążące się z merytoryczną działalnością Muzeum, poczynając od prac związanych z przygotowywaniem i instalowaniem wystaw po współtworzenie elektronicznego inwentarza zbiorów i innych elektronicznych baz danych. Odrębnym tematem jest zaprojektowanie i stworzenie systemu informatycznego, znacznie usprawniającego pracę Muzeum i poszczególnych pracowników, czy wprowadzenie elektronicznego katalogowania zbiorów biblioteki muzealnej. W tych przypadkach przez osadzonych prowadzone są także szkolenia dla pracowników Muzeum. W działalności wydawniczej można było liczyć na ich fachową pomoc przy wykonywaniu składu komputerowego i druku wielu różnych folderów wystawowych, plakatów, zaproszeń itp. Profesjonalnie przygotowanych zostało także kilka wydawnictw książkowych, w tym tak edytorsko trudnych, jak „potężny” tom III „Chrzanowa. Studiów z dziejów miasta i regionu”, przygotowany również w postaci „e-booka”. Za bardzo cenne uważamy także autorski udział osadzonych, widoczny na portalu internetowym Muzeum, a także na łamach „Kroniki Chrzanowskiej”, miesięcznika muzealnego „Biuletyn”, w wydanych książkach i folderach…

Nasi wolontariusze – jak na co dzień mówimy o głównych wykonawcach programu „Cienie przeszłości – oceniani są jako ludzie o dużej kulturze osobistej, z którymi łatwo nawiązuje się sympatyczne stosunki międzyludzkie.

Z zadowoleniem odnotowywaliśmy, że osadzeni bardzo chętnie i aktywnie uczestniczą w zwiedzaniu wystaw muzealnych, w imprezach kulturalno-oświatowych oraz wycieczkach krajoznawczo-edukacyjnych, współorganizowanych przez Muzeum, sięgają po wartościową lekturę i wykazują zainteresowanie tematyką bliską muzealnikom.