O nas

Główna siedziba Muzeum w Chrzanowie mieści się w budynku lamusa dworskiego, pochodzącego prawdopodobnie z końca XVI w. Budynek ten pierwotnie stanowił część zespołu dworskiego, będącego rezydencją właścicieli miasta i znajduje się na obrzeżach dawnego parku dworskiego. Ostatni właściciele Chrzanowa, rodzina Loewenfeldów, w 2. poł. XIX w. zaadaptowali go na swoją chrzanowską rezydencję ze względu na zły stan nieistniejącego już dzisiaj chrzanowskiego dworu, znajdującego się nieopodal, i zamieszkiwali tu aż do wybuchu II wojny światowej. Budynek w części zabytkowej zbudowany jest z miejscowego kamienia. Zachował pewne cechy renesansu jak łuk sklepieniowy parteru, czy – znacznie już dziś zaburzoną – bryłę architektoniczną. W latach 60. XX wieku lamus został zaadaptowany na cele muzealne. W roku 1969 r. Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał budynek Muzeum do Rejestru Zabytków. Od strony południowej, w latach 70. została dobudowana piętrowa przybudówka, która w roku 2016 została nadbudowana o kolejne piętro i połączona połacią dachu z główną bryłą budynku. W budynku mieszczą się ekspozycje stałe, opowiadające o historii, kulturze i przyrodzie regionu, swoje miejsce znalazły tu także pomieszczenia magazynowe oraz administracja Muzeum.

Budynek noszący dziś miano „Dom Urbańczyka” usytuowany jest w niewielkim ogrodzie przy Alei Henryka. Zaprojektował go i zbudował powiatowy budowniczy Franciszek Urbańczyk. Budynek pochodzi zapewne z końca XIX stulecia i jest przykładem małomiasteczkowego budownictwa willowego o wyraźnych cechach regionalnych. Jest to dom parterowy, z cegły, na podmurówce kamiennej, częściowo podpiwniczony. Dach o konstrukcji drewnianej pokryto dachówką ceramiczną, zakładkową. Elewacja frontowa i boczna posiada bogaty wystrój architektoniczny z drewnianym gankiem w części frontowej. W 1981 r. obiekt zakupiono z funduszów miejskich od spadkobierców ostatniego właściciela Tadeusza Urbańczyka, profesora chrzanowskiego Gimnazjum. Walory zabytkowe i estetyczne oraz położenie w dogodnym, centralnym punkcie miasta, spowodowały, że w porozumieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Katowicach przeprowadzono kapitalny remont i zaadaptowano budynek dla celów muzealnych. Zlikwidowano ściany działowe i drzwi do pomieszczeń na parterze oraz schody wewnętrzne, zachowując drewniane odrzwia i uwidaczniając stare podziały konstrukcyjne, tworząc dwustronnie otwarty ciąg wystawowy. W pokoju przylegającym do klatki schodowej pozostawiono drewniany strop kasetonowy. Poddasze przystosowano na pracownie, magazyny, bibliotekę, archiwum i czytelnię. Zabytkowy obiekt oddano do użytku jesienią 1985 r., organizując  jubileuszową wystawę dorobku Muzeum w Chrzanowie z okazji 25-lecia jego istnienia. W budynku mieści się Oddział Wystaw Czasowych Muzeum w Chrzanowie.

Znajdujący się przy ulicy Podwale w Chrzanowie cmentarz żydowski sięga swoimi początkami połowy XVIII wieku. Aż do okresu II wojny światowej jego teren był kilkakrotnie powiększany na drodze dokupywania gruntów, natomiast w okresie jej trwania władze okupacyjne zlikwidowały najstarszą część cmentarza, a kolejnych ograniczeń terenu dokonano w II połowie XX wieku. Najstarszy zachowany do dziś nagrobek pochodzi z 1802 r., zaś ostatnie pochówki datowane są na okres tuż po II wojnie światowej.

Popularnie zwany jest kierkowem, co jest starszą formą słowa kirkut wywodzącego się z niemieckiego kirchhof oznaczającego dziedziniec kościelny, gdzie od średniowiecza zazwyczaj lokowano cmentarze chrześcijańskie. Cmentarz żydowski zakładano najczęściej poza miastem, na piaszczystych pagórkach, a więc w rejonach nieatrakcyjnych pod względem uprawy roli i zabudowy, co dla Żydów było gwarancją nienaruszalności cmentarza zakładanego na wieczność. Najczęstszą formą nagrobków jest pionowa, kamienna stela zwana macewą. Na nagrobkach znajdują się oczywiście epitafia w postaci kilku, kilkunastu linijek tekstu w języku hebrajskim, zawierającego dane osobowe zmarłego – imię, imię ojca, data śmierci, czasem nazwisko, w przypadku kobiet dane męża – uzupełnione lamentacjami oraz laudacjami. Dekorację macew stanowią przedstawienia występujących w Biblii i Talmudzie  zwierząt, roślin, detali architektonicznych, niejednokrotnie zaczerpnięte ze sztuki starożytnego Bliskiego Wschodu. Zdarza się, że symbole bezpośrednio odnoszą się do osoby zmarłej np. dłonie w geście błogosławieństwa na grobach kapłanów czy dzban na grobach lewitów.
Na cmentarzu w Chrzanowie znajdują się dwa ohele, czyli budynki wzniesione nad grobami zasłużonych rabinów – północny nad grobem Salomona Bochnera, zaś południowy nad grobami sześciu przedstawicieli rabinackiego rodu Halbersztamów. Niemal w centrum nekropolii ulokowano zbiorową mogiłę osób zamordowanych we wrześniu 1939 r.

Cmentarz został wpisany do rejestru zabytków województwa małopolskiego pod numerem [A-1524/M] dn. 29.08.2019 .

Absolwent Wydziału Historii i Dziedzictwa Kulturowego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, gdzie obecnie kontynuuje studia w Szkole Doktorskiej UPJPII. W latach 2010-2015 był pracownikiem merytorycznym (asystent muzealny) w Muzeum w Chrzanowie. W latach 2015-2019 pracował w Teatrze Łaźnia Nowa w Krakowie. Jako Radny Rady Miejskiej w Chrzanowie (2014-2018) podczas prac Komisji Kultury podejmował wiele spraw mających na celu zachowanie lub zabezpieczenie zabytków w Gminie Chrzanów. W 2018 r. otrzymał legitymację Społecznego Opiekuna Zabytków Powiatu Chrzanowskiego. Szczególnie bliskie są mu zabytki sztuki sakralnej, odkrywanie dziejów regionu oraz zagadnienia dotyczące genealogii. Jest inicjatorem wielu projektów historycznych (m.in. konkursy, projekty odnowy zabytków). Od listopada 2019 r. dyrektor Muzeum w Chrzanowie im. Ireny i Mieczysława Mazarakich.
kontakt e-mail: dyrektor@muzeum.chrzanow.pl