Materiały przyrodnicze do pobrania

Materiały do flory naczyniowej Balina Małego

 

W 2007 roku pojawił się pomysł budowy na terenach Balina Małego tak zwanego Nowego Chrzanowa. Na obszarze zajmującym mniej niż 10% powierzchni miasta i gminy miało powstać miejsce do zamieszkania, pracy, edukacji i wypoczynku dla 50 tysięcy mieszkańców. Inwestorem miały być Zjednoczone Emiraty Arabskie, a przede wszystkim Dubaj. W 2008 roku podjęto pierwsze poważne działania. Jednakże już w 2009 roku realizację projektu zawieszono i wszystko wskazuje na to, że tak pozostanie.

W związku z tym była to znakomita okazja do przeprowadzenia na tym terenie badań przyrodniczych, polegających przede wszystkim na inwentaryzacji flory. W tym opracowaniu przedstawiłem stan własnych badań wykonanych do połowy 2012 roku. Kolejnym etapem prac będzie opracowanie szczegółowego atlasu rozmieszczenia roślin.

Pierwsze zestawienie flory Balina Małego powstało w 1997 roku a jego plonem była praca magisterska Violetty Czyż. Według niej, po dokonaniu pewnej korekty na tym terenie stwierdzono występowanie 439 gatunków roślin naczyniowych. Aktualnie sytuacja przedstawia się następująco. Ze starej listy udało się potwierdzić występowanie 346 gatunków. Tym samym nie potwierdzono występowania 93 gatunków. Przy okazji znaleziono 85 nowych gatunków. Wobec powyższego udokumentowana lista florystyczna obejmuje obecnie 431 gatunków. Zapraszam do lektury.

Piotr Grzegorzek

Flora Balina 1 stan na 13.02.2013 – 01

Flora Balina 1 stan na 13.02.2013 – 02

Flora Balina 1 stan na 13.02.2013 – 03

Flora Balina 1 stan na 13.02.2013 – 04

Flora Balina 1 stan na 13.02.2013 – 05

Flora Balina 1 stan na 13.02.2013 – 06

Flora Balina 1 stan na 13.02.2013 – 07

Flora Balina 1 stan na 13.02.2013 – 08

Ogród geologiczno-orientalny im. doktora Mariana Kuca

 

Przewodnik po ogrodzie geologicznym PDF część 1

Przewodnik po ogrodzie PDF – część 2

Krótka historia ogrodu geologicznego

Inicjatorem utworzenia przy Muzeum ogrodu geologicznego był Marian Kuc. Pomysł przedstawił w 1992 roku. W jego zamierzeniu było to „Muzeum geologiczne pod otwartym niebem”. W latach 1993-1994 trwała jego intensywna budowa. Do 1996 roku dokonywał w nim niezbędnych poprawek i uzupełniał go o kolejne okazy geologiczne. Za kluczową pozycję uznał araukaryty.

W tamtym okresie była to jedna z trzydziestu tego rodzaju ekspozycji geologicznych dostępnych publicznie na świecie, a zarazem pierwsza w Polsce.

Wkrótce zaistniała konieczność generalnego remontu, który sfinalizowano jesienią 2001 roku. Ogród zmienił się znacznie, ale pozostawiono pierwotny układ pól z okazami.

Obecna gruntowna renowacja została rozpoczęta w latach 2009/2010. W nowej aranżacji okazy ułożono chronologicznie. Znacząco zwiększono udział kwiatów i krzewów. Wybudowano też pergolę i altanę koncertową w stylu chińskim. 6 czerwca 2011 roku ogrodowi nadano imię dr Mariana Kuca. Podczas tej uroczystości na pomniku poświęconym ludziom nauki i kultury zasłużonym dla Chrzanowa umieszczona została tabliczka z jego nazwiskiem. Od tej chwili „Muzeum geologiczne pod otwartym niebem” stało się „Ogrodem geologiczno-orientalnym”.

Większość bardzo cennych okazów geologicznych pozyskano dzięki uprzejmości dyrekcji kamieniołomów Małopolski Zachodniej. Ostatnie z nich dodano we wrześniu 2013 roku.

Kartki z życiorysu

Marian Piotr Kuc urodził się 26 marca 1932 roku w Chrzanowie. Od dzieciństwa interesował się przyrodą ożywioną i nieożywioną, gromadząc okazy roślin oraz okruchy skalne. W 1955 roku po ukończeniu studiów został pracownikiem Instytutu Botaniki PAN w Krakowie. W tym okresie brał udział w badaniach polarnych oraz obronił pracę doktorską. Od 1966 roku mieszkał, pracował w Kanadzie. Odbył wiele podróży naukowo-badawczych w różne regiony świata. Pozostawił po sobie 114 prac naukowych, głównie z dziedziny briologii – działu botaniki zajmującego się badaniem mszaków.

Po 1991 roku wielokrotnie przyjeżdżał do Polski zajmując się propagowaniem wiedzy o bogactwie geologicznym ziemi chrzanowskiej. Przede wszystkim zajmował się gromadzeniem kolekcji araukarytów. Dlatego mówimy o nim skrótowo – botanik, polarnik, badacz araukarytów.

Zmarł niespodziewanie w Ottawie 19 marca 2011 roku. Jest pochowany w Chrzanowie.

Zwiedzanie ogrodu

Utworzenie tego rodzaju ekspozycji przy Muzeum w Chrzanowie uzasadniał faktem, że objęty nią obszar z którego pozyskano eksponaty jest jednym z trzech najbogatszych w rodzaje skał i minerałów miejsc w Polsce. Zgodnie z ideą jego twórcy i fundatora odwiedzający odbywają czasoprzestrzenną wycieczkę od Krakowa przez Chrzanów do Przemszy, od dewonu do współczesności. Zaleca się dotykanie eksponatów.

Szczegółowy przewodnik jest dostępny w Muzeum. Można go również pobrać ze strony internetowej. Można też umówić się z kustoszem.

 

Katalog okazów geologicznych ZG Trzebionka

7 lutego 2011 roku Likwidator  Zakładów Górniczych Trzebionka S.A. przekazał do Muzeum im. Ireny i Mieczysława Mazarakich w Chrzanowie kolekcję okazów geologicznych gromadzoną  w kopalni Trzebionka począwszy od lat 1965 – 68 aż do zakończenia działalności górniczej roku 2009 (w roku 1974 włączono do niej część kolekcji o podobnym charakterze z likwidowanej wówczas kopalni Matylda w Chrzanowie). Wchodzące w jej skład 222 okazy skał i minerałów zebrano podczas opróbowania złoża, kartowania wyrobisk oraz nadzoru nad rozpoznaniem i eksploatacją złoża.

     Dokonali tego pracownicy kopalnianej służby geologicznej – w porządku alfabetycznym: Marek BĄK, Janusz FRĄCZEK, Władysław KAPŁOŃSKI, Franciszek KASZUBA, Józef KILIAN, Krystyna KONIK, Andrzej KRYZA, Krzysztof MATYJA, Stanisław PANEK, Zbigniew PAWLIKOWSKI, Piotr  SOBCZYŃSKI, Marek SZUWARZYŃSKI, Jerzy WINCZAKIEWICZ i Eugeniusz WOJNAR. Zgromadzono materiał dwojakiego rodzaju:
(1) okazy reprezentujące odmiany rud i skał bocznych charakterystyczne dla złóż w niecce chrzanowskiej;
(2) okazy reprezentujące osobliwości mineralogiczne i nietypowe formy mineralizacji.

Poczynając od roku 1974 kolekcja była eksponowana w czterech gablotach na I piętrze w budynku cechowni, obok biur działu geologicznego. Była ona wielokrotnie demonstrowana odwiedzającym kopalnię geologom z wielu krajów, a także odbywającym tu praktyki i staże młodym adeptom geologii.

Wiele z tworzących ją okazów (albo okazów do nich podobnych) stało się inspiracją dla szczegółowych opracowań naukowych, choć jako całość kolekcja nie była do tej pory opracowana. Ta kolekcja zawiera 2 okazy z kopalni Jaworzno, 15 okazów z kopalni Matylda w Chrzanowie oraz 205 okazów ściśle związanych z Trzebionką. W sumie Muzeum w Chrzanowie posiada około 500 okazów geologicznych związanych tylko z kopalnią Trzebionka.

   Po likwidacji kopalni kolekcja będzie służyć zachowaniu przyrodniczego obrazu wyeksploatowanych złóż rud cynku i ołowiu okręgu chrzanowskiego. Dlatego też przejęcie jej przez naszą placówkę było najbardziej słusznym rozwiązaniem. Obecnie trwają pracę nad naukowym opracowaniem zbioru i przygotowaniem go do udostępnienia zainteresowanym. Na razie większość zbioru jest przechowywana w ten sposób.

Poniżej udostępniono ilustrowany katalogu kolekcji o pobrania w wersji PDF

Trzebionka – kolekcja geologiczna cz. 1

Trzebionka – kolekcja geologiczna cz. 2

Trzebionka – kolekcja geologiczna cz. 3

Trzebionka – kolekcja geologiczna cz. 4

Trzebionka – kolekcja geologiczna cz. 5

Trzebionka – kolekcja geologiczna cz. 6

Trzebionka -kolekcja geologiczna cz. 7

Trzebionka – kolekcja geologiczna cz. 8

Trzebionka – kolekcja geologiczna cz. 9