Zasady przyzwoitego zachowania się młodzieży męskiej

J. Piątek, Zasady przyzwoitego zachowania się młodzieży męskiej, Lwów [1938], s. 30–36.

Do‎ ‎ubrania‎ ‎marynarkowego‎ ‎nosi‎ ‎się‎ ‎białe lub‎ ‎kolorowe‎ ‎koszule‎ ‎z‎ ‎miękkimi‎ ‎podwójnymi kołnierzykami‎ ‎i‎ ‎krawatką,‎ ‎która‎ ‎nie‎ ‎powinna być‎ ‎zbyt‎ ‎jaskrawa.‎ ‎Na‎ ‎nogach‎ ‎skarpetki‎ ‎koloru‎ ‎również‎ ‎niezbyt‎ ‎jaskrawego‎ ‎i‎ ‎buciki‎ ‎czarne lub‎ ‎żółte.

Możesz‎ ‎przychodzić‎ ‎do‎ ‎szkoły,‎ ‎o‎ ‎ile‎ ‎mundurek‎ ‎nie‎ ‎jest‎ ‎przepisany,‎ ‎także‎ ‎w‎ ‎ubraniu‎ ‎„sportowym”,‎ ‎o‎ ‎spodenkach‎ ‎po‎ ‎kolana‎ ‎i‎ ‎w‎ ‎koszuli z‎ ‎wyłożonym‎ ‎kołnierzem,‎ ‎odsłaniającym‎ ‎szyję.

Uważaj‎ ‎jednak‎ ‎zawsze,‎ ‎aby‎ ‎wszystkie‎ ‎szczegóły‎ ‎twego‎ ‎ubrania‎ ‎harmonizowały‎ ‎ze‎ ‎sobą.‎ ‎Dotyczy‎ ‎to‎ ‎w‎ ‎szczególności‎ ‎koszuli,‎ ‎krawatki i‎ ‎skarpetek.‎ ‎Wszelkie‎ ‎jaskrawości‎ ‎w‎ ‎tych‎ ‎szczegółach,‎ ‎a‎ ‎więc‎ ‎kolory:‎ ‎malinowy,‎ ‎czerwony,‎ ‎pomarańczowy,‎ ‎turkusowy,‎ ‎trawiasty‎ ‎itp.,‎ ‎świadczą‎ ‎o‎ ‎złym‎ ‎guście.

Przed‎ ‎każdym‎ ‎wyjściem‎ ‎z‎ ‎domu‎ ‎obejrzyj starannie‎ ‎swoje‎ ‎ubranie‎ ‎i‎ ‎buciki; staraj‎ ‎się,‎ ‎by‎ ‎ci‎ ‎żadnego‎ ‎guzika‎ ‎nie‎ ‎brakowało.

Przed‎ ‎wyjściem‎ ‎z‎ ‎miejsc‎ ‎ustępowych,‎ ‎czy‎ ‎to w‎ ‎domu,‎ ‎czy‎ ‎gdziekolwiek‎ ‎bądź,‎ ‎uporządkuj swoje‎ ‎ubranie.

Nie‎ ‎noś‎ ‎za‎ ‎wiele‎ ‎wisiorków‎ ‎przy‎ ‎łańcuszku od‎ ‎zegarka‎ ‎lub‎ ‎na‎ ‎klapie‎ ‎ubrania,‎ ‎ani‎ ‎bransoletek:‎ ‎rzecz‎ ‎to‎ ‎niemęska,‎ ‎świadcząca‎ ‎o‎ ‎próżności.

Nie‎ ‎noś‎ ‎ubrania‎ ‎wystrzępionego,‎ ‎podartego,‎ ‎niewyczyszczonych‎ ‎albo‎ ‎wykrzywionych‎ ‎bucików.

O‎ ‎ile‎ ‎możesz,‎ ‎wieszaj‎ ‎swoją‎ ‎bluzkę‎ ‎i‎ ‎swój płaszcz‎ ‎na‎ ‎specjalnym‎ ‎wieszaku,‎ ‎spodnie‎ ‎zaś układaj‎ ‎płasko‎ ‎na‎ ‎noc,‎ ‎by‎ ‎zachowały‎ ‎formę.

Dla‎ ‎bucików‎ ‎kup‎ ‎prawidełka‎ ‎i‎ ‎wkładaj‎ ‎je do‎ ‎bucików‎ ‎zaraz‎ ‎po‎ ‎zdjęciu‎ ‎ich‎ ‎z‎ ‎nogi. Daj‎ ‎obuwie‎ ‎zaraz‎ ‎do‎ ‎naprawy,‎ ‎gdy‎ ‎zauważysz,‎ ‎że‎ ‎się‎ ‎coś‎ ‎w‎ ‎nim‎ ‎psuć‎ ‎zaczyna!‎ ‎Zaoszczędzisz‎ ‎przez‎ ‎to‎ ‎dużo‎ ‎pieniędzy,‎ ‎a‎ ‎zawsze‎ ‎będziesz wyglądał‎ ‎przyzwoicie.

Krawatki‎ ‎wieszaj‎ ‎na‎ ‎odpowiedniej‎ ‎tasiemce,‎ ‎przymocowanej‎ ‎wewnątrz‎ ‎do‎ ‎drzwi‎ ‎szafy, lub‎ ‎wygładź‎ ‎je‎ ‎i‎ ‎wyprostuj‎ ‎na‎ ‎noc,‎ ‎by‎ ‎nie‎ ‎straciły‎ ‎formy.

Jeżeli‎ ‎używasz‎ ‎rękawiczek,‎ ‎nie‎ ‎noś‎ ‎podartych‎ ‎albo‎ ‎brudnych; uważaj,‎ ‎by‎ ‎i‎ ‎podszewka‎ ‎twojej‎ ‎czapki‎ ‎była cała‎ ‎i‎ ‎niepoplamiona; by‎ ‎skarpetki‎ ‎nie‎ ‎były‎ ‎podarte; by‎ ‎chusteczka‎ ‎do‎ ‎nosa‎ ‎nie‎ ‎miała‎ ‎dziur.

Bielizna‎ ‎twoja‎ ‎powinna‎ ‎być‎ ‎zawsze‎ ‎czysta i‎ ‎cała,‎ ‎gdyż‎ ‎bielizna‎ ‎jest‎ ‎najlepszym‎ ‎dowodem‎ ‎twej‎ ‎schludności,‎ ‎twego‎ ‎zamiłowania‎ ‎do porządku.

Staraj‎ ‎się,‎ ‎by‎ ‎ubrania‎ ‎twego‎ ‎nie‎ ‎było‎ ‎czuć stęchlizną,‎ ‎benzyną,‎ ‎karbolem,‎ ‎potem‎ ‎lub‎ ‎tytoniem,‎ ‎lecz‎ ‎czyść‎ ‎i‎ ‎trzep‎ ‎je‎ ‎często,‎ ‎a‎ ‎od‎ ‎czasu‎ ‎do czasu‎ ‎wietrz‎ ‎je‎ ‎i‎ ‎dawaj‎ ‎do‎ ‎odprasowania; czystość‎ ‎ubrania‎ ‎przyczynia‎ ‎się‎ ‎do‎ ‎utrzymania dobrego‎ ‎powietrza‎ ‎w‎ ‎mieszkaniu‎ ‎i‎ ‎szkole.

‎Dbaj‎ ‎też‎ ‎o‎ ‎swoje‎ ‎ciało:‎ ‎nie‎ ‎tylko‎ ‎twarz, uszy,‎ ‎szyja,‎ ‎ręce,‎ ‎ale‎ ‎całe‎ ‎ciało‎ ‎powinno‎ ‎się odznaczać‎ ‎nienaganną‎ ‎czystością;‎ ‎uważaj,‎ ‎by z‎ ‎ust‎ ‎twoich‎ ‎nie‎ ‎było‎ ‎czuć,‎ ‎by‎ ‎włosy‎ ‎były‎ ‎zawsze uczesane,‎ ‎lecz‎ ‎nie‎ ‎za‎ ‎długie.

Nie‎ ‎noś‎ ‎zbyt‎ ‎długich‎ ‎paznokci,‎ ‎nie‎ ‎obgryzaj ich‎ ‎ani‎ ‎też‎ ‎nie‎ ‎noś‎ ‎„żałoby”‎ ‎za‎ ‎paznokciami, gdyż‎ ‎jest‎ ‎to‎ ‎najlepsze‎ ‎siedlisko‎ ‎dla‎ ‎zarazków wszelkiego‎ ‎rodzaju.

Myj‎ ‎ręce‎ ‎kilka‎ ‎razy‎ ‎dziennie,‎ ‎zwłaszcza przed‎ ‎każdym‎ ‎jedzeniem,‎ ‎abyś‎ ‎z‎ ‎brudnej‎ ‎ręki nie‎ ‎wprowadzał‎ ‎zarazków‎ ‎do‎ ‎ust‎ ‎i‎ ‎żołądka.

Kąp‎ ‎się‎ ‎często,‎ ‎i‎ ‎to‎ ‎latem‎ ‎w‎ ‎rzece,‎ ‎w‎ ‎zimie zaś‎ ‎w‎ ‎domu‎ ‎w‎ ‎łazience‎ ‎lub‎ ‎w‎ ‎zakładzie‎ ‎kąpielowym.‎ ‎Jeżeli‎ ‎szkoła‎ ‎daje‎ ‎ci‎ ‎możność‎ ‎korzystania z‎ ‎kąpieli,‎ ‎nie‎ ‎uchylaj‎ ‎się‎ ‎od‎ ‎tego,‎ ‎przeciwnie: staraj‎ ‎się‎ ‎korzystać‎ ‎z‎ ‎tego‎ ‎dobrodziejstwa szkoły.

Zęby‎ ‎czyść‎ ‎odpowiednią‎ ‎szczoteczką‎ ‎i‎ ‎pastą lub‎ ‎proszkiem‎ ‎po‎ ‎każdym‎ ‎jedzeniu.

Gdy‎ ‎się‎ ‎już‎ ‎golisz,‎ ‎czyń‎ ‎to‎ ‎regularnie. W‎ ‎twym‎ ‎wieku‎ ‎zwykle‎ ‎wystarcza‎ ‎golenie‎ ‎co drugi‎ ‎dzień.

Na‎ ‎ulicy‎ ‎Ulicą‎ ‎chodź‎ ‎spokojnie‎ ‎i‎ ‎bez‎ ‎nienaturalnego przymusu,‎ ‎prostuj‎ ‎się,‎ ‎nie‎ ‎stąpaj‎ ‎ciężko‎ ‎ani‎ ‎nie pochylaj‎ ‎się‎ ‎naprzód.

Idąc‎ ‎ulicą‎ ‎nie‎ ‎patrz‎ ‎w‎ ‎ziemię; nie‎ ‎ściągaj‎ ‎ramion; nie‎ ‎uginaj‎ ‎zanadto‎ ‎kolan; ramionami‎ ‎poruszaj‎ ‎spokojnie‎ ‎i‎ ‎swobodnie i‎ ‎nie‎ ‎wywijaj‎ ‎nimi,‎ ‎nie‎ ‎trzymaj‎ ‎rąk‎ ‎w‎ ‎kieszeni (zwłaszcza‎ ‎spodni!),‎ ‎nie‎ ‎zakładaj‎ ‎ich‎ ‎na‎ ‎krzyż.

Nie‎ ‎oglądaj‎ ‎się‎ ‎ustawicznie‎ ‎i‎ ‎nie‎ ‎zaglądaj do‎ ‎cudzych‎ ‎okien; uważaj,‎ ‎byś‎ ‎kogo‎ ‎nie‎ ‎potrącił,‎ ‎a‎ ‎gdy‎ ‎przypadkiem‎ ‎potrącisz,‎ ‎choćby‎ ‎najlżej‎ ‎i‎ ‎mimo‎ ‎woli, przeproś‎ ‎uprzejmie‎ ‎słowem‎ ‎„przepraszam”,‎ ‎nigdy‎ ‎zaś‎ ‎żargonowym‎ ‎„pardon”. Chodź‎ ‎zawsze‎ ‎prawą‎ ‎stroną‎ ‎chodnika‎ ‎i‎ ‎wymijaj‎ ‎w‎ ‎prawo,‎ ‎wyprzedzaj‎ ‎zaś‎ ‎w‎ ‎lewo; nie‎ ‎wciskaj‎ ‎się‎ ‎między‎ ‎dwie‎ ‎osoby‎ ‎razem idące‎ ‎—‎ ‎wymijaj‎ ‎obie.

Nie‎ ‎zatrzymuj‎ ‎się‎ ‎bez‎ ‎koniecznej‎ ‎potrzeby na‎ ‎chodniku,‎ ‎jeśli‎ ‎zaś‎ ‎musisz‎ ‎to‎ ‎zrobić,‎ ‎zejdź na‎ ‎bok,‎ ‎abyś‎ ‎nie‎ ‎tamował‎ ‎ruchu. Nie‎ ‎jedz‎ ‎na‎ ‎ulicy; nie‎ ‎rzucaj‎ ‎ogryzków,‎ ‎łup,‎ ‎pestek‎ ‎itp.‎ ‎na ulicę; nie‎ ‎rzucaj‎ ‎papierków,‎ ‎biletów‎ ‎tramwajowych – ‎w‎ ‎ogóle‎ ‎nie‎ ‎śmieć‎ ‎na‎ ‎ulicy; nie‎ ‎śpiewaj,‎ ‎nie‎ ‎nuć‎ ‎ani‎ ‎nie‎ ‎gwizdaj; nie‎ ‎wołaj‎ ‎ani‎ ‎nie‎ ‎sykaj‎ ‎na‎ ‎nikogo; nie‎ ‎rób‎ ‎żadnych‎ ‎uwag‎ ‎o‎ ‎przechodzących‎ ‎osobach‎ ‎; nie‎ ‎patrz‎ ‎im‎ ‎uporczywie‎ ‎w‎ ‎oczy; nie‎ ‎mów‎ ‎za‎ ‎głośno‎ ‎na‎ ‎ulicy; nie‎ ‎przysłuchuj‎ ‎się‎ ‎rozmowie‎ ‎przechodzących‎ ‎i‎ ‎nie‎ ‎mów‎ ‎z‎ ‎ulicy‎ ‎do‎ ‎kogoś‎ ‎na‎ ‎piętrze.

Nie‎ ‎stawaj‎ ‎z‎ ‎kolegami‎ ‎tłumnie‎ ‎na‎ ‎chodniku,‎ ‎by‎ ‎nie‎ ‎tamować‎ ‎przejścia. Nie‎ ‎wystawaj‎ ‎także‎ ‎na‎ ‎rogach‎ ‎ulic‎ ‎ani‎ ‎sam, ani‎ ‎w‎ ‎towarzystwie‎ ‎kolegów,‎ ‎by‎ ‎oglądać‎ ‎przechodzących.

Kłaniaj‎ ‎się‎ ‎każdemu,‎ ‎komu‎ ‎winieneś, uprzejmie‎ ‎i‎ ‎parę‎ ‎kroków‎ ‎przed‎ ‎zrównaniem‎ ‎się z‎ ‎nim,‎ ‎patrz‎ ‎w‎ ‎twarz‎ ‎osobie,‎ ‎której‎ ‎się‎ ‎kłaniasz i‎ ‎zdejmuj‎ ‎porządnie‎ ‎nakrycie‎ ‎z‎ ‎głowy; nie‎ ‎trzymaj‎ ‎podczas‎ ‎ukłonu‎ ‎rąk‎ ‎w‎ ‎kieszeni surduta‎ ‎lub‎ ‎spodni,‎ ‎jeżeli‎ ‎zaś‎ ‎z‎ ‎kim‎ ‎rozmawiasz i‎ ‎masz‎ ‎się‎ ‎kłaniać,‎ ‎przerwij‎ ‎rozmowę. Gdy‎ ‎idziesz‎ ‎bez‎ ‎kapelusza,‎ ‎ukłoń‎ ‎się‎ ‎nieco głębiej.

Gdy‎ ‎osoba‎ ‎przechodząca‎ ‎przemówi‎ ‎do‎ ‎ciebie,‎ ‎możesz‎ ‎nakryć‎ ‎głowę.‎ ‎Po‎ ‎ukończeniu‎ ‎rozmowy‎ ‎ukłoń‎ ‎się‎ ‎ponownie.

Jeśli‎ ‎ta‎ ‎osoba‎ ‎zaprosi‎ ‎cię,‎ ‎byś‎ ‎jej‎ ‎towarzyszył,‎ ‎zajmij‎ ‎miejsce‎ ‎po‎ ‎jej‎ ‎lewej‎ ‎stronie.‎ ‎Jeśli to‎ ‎są‎ ‎dwie‎ ‎osoby,‎ ‎idź‎ ‎również‎ ‎po‎ ‎lewej‎ ‎stronie, chyba‎ ‎że‎ ‎cię‎ ‎poproszą,‎ ‎byś‎ ‎szedł‎ ‎w‎ ‎środku‎ ‎między‎ ‎nimi.

Nawet‎ ‎jeśli‎ ‎palisz‎ ‎papierosy,‎ ‎nie‎ ‎pal‎ ‎nigdy na‎ ‎ulicy. Jeżeli‎ ‎jednak‎ ‎palisz,‎ ‎a‎ ‎spotkasz‎ ‎kogoś‎ ‎znajomego,‎ ‎wyjmij‎ ‎wpierw‎ ‎lewą‎ ‎ręką‎ ‎szybko‎ ‎papieros‎ ‎z‎ ‎ust,‎ ‎a‎ ‎następnie‎ ‎zdejm‎ ‎okrycie‎ ‎głowy prawą‎ ‎ręką. Gdy‎ ‎osoba‎ ‎ta‎ ‎przemówi‎ ‎do‎ ‎ciebie,‎ ‎trzymaj papieros‎ ‎w‎ ‎dłoni,‎ ‎tak‎ ‎by‎ ‎nie‎ ‎był‎ ‎widoczny.‎ ‎Jak długo‎ ‎rozmawiasz‎ ‎z‎ ‎osobą‎ ‎starszą,‎ ‎nie‎ ‎wolno‎ ‎ci palić,‎ ‎nawet‎ ‎gdyby‎ ‎cię‎ ‎zapraszano‎ ‎do‎ ‎tego. Nie‎ ‎zdejmuj‎ ‎nigdy‎ ‎okrycia‎ ‎głowy‎ ‎lewą‎ ‎ręką.‎ ‎Jeśli‎ ‎coś‎ ‎niesiesz‎ ‎w‎ ‎prawej‎ ‎ręce,‎ ‎przełóż‎ ‎to szybko‎ ‎do‎ ‎lewej‎ ‎ręki,‎ ‎abyś‎ ‎miał‎ ‎prawą‎ ‎wolną do‎ ‎ukłonu.