Opowieść o dawnym Chrzanowie

Opowieść o dawnym Chrzanowie to już kolejna wystawa Muzeum w Chrzanowie, która prezentuje niezwykłe dzieje naszego miasta przez pryzmat zachowanych pamiątek przeszłości. Jest tym cenniejsza, że tytułowa opowieść, snuta przez kuratorki, została ukazana poprzez wybrane eksponaty znajdujące się w zbiorach naszej instytucji. Niestety z racji ograniczonego miejsca nie ma możliwości ukazania całego zasobu, który opiewa na ponad 34 000 różnego rodzaju artefaktów, lecz te 200 specjalnie wyselekcjonowanych obiektów opowie Państwu niezwykłą historię. W tych artefaktach ukryty jest język, który pomaga lepiej zrozumieć przeszłość, przemawiając tysiącem słów. Ich odczytanie determinuje naszą zdolność do zrozumienia nas samych – spadkobierców mieszczan chrzanowskich. Mimo, iż założenie urbanistyczne w centrum miasta nie uległo znaczącym zmianom na przestrzeni dziejów, to należy pamiętać, że w ramach jego struktur pojawiło się wiele elementów nowych, jak i wiele bezpowrotnie utracono. Mowa tu m.in. o zabudowie śródrynkowej, w tym o ratuszu miejskim, budynkach sądowo więziennych, czy jatkach. Początkowo drewniane zabudowania miasta, ewoluowały wraz z postępem techniki budownictwa i zmianami myśli architektonicznej. W miejscu pierwotnych budynków, powstawały coraz to nowsze, które jednak wpisywały się w dawne układy parceli. Na prezentowanych obrazach i fotografiach można więc obok współczesnych obiektów i krajobrazów, doszukiwać się śladów przeszłości (swego rodzaju „ostańców”, które są cały czas obecne w przestrzeni miejskiej. Za każdym obiektem, za każdym miejscem kryje się historia konkretnego człowieka, konkretnej rodziny, konkretnego wydarzenia. Historia i jej bohaterowie nieustannie do Nas mówią, zarówno z budynków miejskich, jak i drobnych pamiątek przeszłości, które są okruchami dziejów. To nasze dziedzictwo, którego największym zagrożeniem jest brak świadomości o jego wartości. Obowiązkiem współczesnego społeczeństwa jest pamięć, odpowiedzialna ochrona oraz dokładne poznanie dziedzictwa kulturowego. Ta wystawa jest kolejnym krokiem na drodze do jego poznania.
Kamil K. Bogusz, dyrektor Muzeum w Chrzanowie

Snując opowieść o dawnym Chrzanowie przechodzimy przez miejsca , których dzisiaj już nie ma lub całkowicie się zmieniły: brukowany Rynek ze straganami handlarzy, kryte gontem lub papą drewniane domy i dwór dawnych właścicieli miasta. Podczas naszej podróży spotykamy ludzi, którzy inaczej niż my postrzegali świat, ubierali się inaczej, ale w gruncie rzeczy mieli takie same problemy jak my. Jak zatem opisywać miejsca, których już nie ma? Jak opowiadać o ludziach, którzy żyli w dawnych czasach? W tym pomagają nam dokumenty oraz artefakty, będące świadkami minionych wieków. I tak naprawdę to właśnie te przedmioty kreślą historie miejsc i mieszkańców miasta, które dzisiaj nie jest już takie samo, jak przed laty. Przez lata w Muzeum zgromadzono wiele przedmiotów będących dziś niemymi świadkami historii Chrzanowa. I dzisiaj to one, zgromadzone razem, ukazują obraz dziejów. „Opowieść o dawnym Chrzanowie” snują zatem: stara mapa i kontrakty na zakup gruntów, pocztówki i fotografie, obrazy i rysunki. W tym zadaniu pomagają im artefakty: czerwone korale i krzyżyk z okresu niewoli narodowej, skarbonka Towarzystwa Zaliczkowego i lampka chanukowa, mikroskop i pudło malarskie. A swoje historie opowiadają między innymi: Werner Loewenfeld , Jan Chwastowski, Mikołaj Bytomski, Julia Oczkowska i Antoni Andrysik. Po połączeniu tych elementów, dostrzegamy obraz dawnego Chrzanowa, który jednak nie jest już dla nas tak odległy. A zatem „Opowieść o dawnym Chrzanowie” może kreślić każdy przedmiot, który leży dziś zakurzony i trochę zapomniany na strychu oraz każda fotografia z rodzinnego albumu. Może warto czasem się wsłuchać w to co mają nam one do powiedzenia, wszak dzieje to ludzie, przedmioty i miejsca.
Luiza Trybuś, kustosz Muzeum w Chrzanowie

Wystawa trwała w okresie 16 IX – 13 XI 2022 r.