Pozostaną w naszej pamięci

Komunikaty

28 października zmarła pani Zofia Lipiarz, st. kustosz Muzeum w Chrzanowie, wieloletnia pracownica Nadwiślańskiego Parku Etnograficznego w Wygiełzowie. Urodziła się w Mnikowie w rodzinie, w której autorytetem był ojciec. W opowiadaniach córki jawił się jako żołnierz, gospodarz, działacz społeczny, dostawca żywności na jarmarki w Chrzanowie – dokąd ją zabierał, by przyglądała się światu z chłopskiego wozu – i szczęśliwy posiadacz pasieki, z której miód woził przez wiele lat do apteki na rogu al. Słowackiego i ul. Długiej w Krakowie. Poproszona, chętnie wspominała swoje dzieciństwo: jak się żyło, co się jadało, jak ubierały się dzieci, jakie były ich zajęcia, czego uczyły się w mnikowskiej szkole, jak przeżywano adwent, Wielki Post, świętowano Boże Narodzenie, Wielkanoc i wszystkie Maryjne uroczystości i nabożeństwa w Mnikowie, Morawicy czy niedalekich Liszkach. Kultywowała silne związki rodzinne, cechował ją zdecydowany i niesentymentalny światopogląd religijny.

Była przez dziesiątki lat wierną czytelniczką Tygodnika Powszechnego. Czasopismo to dostarczało jej materiałów do przemyśleń i długich, emocjonalnych rozmów. Nie założyła własnej rodziny. Całym sercem natomiast łączyła się ze swoimi w Mnikowie; żyła życiem sióstr, siostrzenic, ich mężów i dzieci. Kiedy podupadła na zdrowiu serdecznie się nią zajęli, opiekując się Siostrą i Ciocią cierpliwie, z miłością. Miała pieska, z którym przez lata kojarzyli ją osiedlowi znajomi w Chrzanowie. Był dla niej ważny. Na chętną pomoc sąsiadów z os. Młodości mogła liczyć w potrzebie.
Pani Zofia Lipiarz ukończyła krakowskie Gimnazjum i Liceum im. Wandy (szkołę z tradycjami, na krakowskich Oleandrach), a później studia na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Była historykiem kultury materialnej. Jeszcze przed studiami, w 1952 r. pracowała krótko w Muzeum Etnograficznym w Krakowie. Po studiach pracowała przez dwa lata w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie; od 1958 do 1982 roku – w Muzeum w Raciborzu, gdzie awansowała na stanowisko kierowniczki Działu Etnografii i otrzymała stopień st. kustosza muzealnego, i gdzie wyspecjalizowała się w plastyce ludowej, obyczajach ludu śląskiego, przede wszystkim zaś została znawczynią stroju raciborskiego. Przez wiele lat była sekretarzem Tow. Miłośników Ziemi Raciborskiej. Udzielała się społecznie w okręgowym oddz. PTTK w sekcji Ochrony Zabytków, pracowała w Komisji Kwalifikacyjnej Zrzeszenia Wytwórców Rękodzieła Ludowego i Artystycznego w Opolu. Do 1975 r. była członkiem Stronnictwa Demokratycznego, a w latach przemian aktywnym członkiem NSZZ Solidarność. Trzeba też wspomnieć o wieloletnim członkostwie w krakowskim oddziale Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, co pozwoliło jej pozostawać w kręgu tematów znanych z autopsji, wyjątkowo bliskich. Bardzo sobie ceniła te comiesięczne kontakty z małopolskimi etnografami, zwłaszcza od czasu, gdy w 1992 roku przeszła na emeryturę.

Pracę w Nadwiślańskim Parku Etnograficznym w Wygiełzowie Zofia Lipiarz rozpoczęła w 1982 r.; chciała być bliżej rodziny. W skansenie znacznie wzbogaciła kolekcję ubiorów codziennych i świątecznych Krakowiaków Zachodnich, zajmowała się ich konserwacją i naukowym opisem, razem z kustosz Anną Oczkowską, kierowniczką NPE organizowała wystawy czasowe i urządzała wnętrza skansenowskie. W Muzeum w Chrzanowie przygotowała wystawę stałą Zdobnictwo stroju ludowego ze szczególnym uwzględnieniem regionu chrzanowskiego. Dużo zawodowej satysfakcji dawało jej uczestnictwo w jury konkursów, a była jurorem nieprzejednanym. W 1987 r. zorganizowała współdziałając z Ministerstwem Kultury międzywojewódzki konkurs na plastykę ludową. Prace uczestników konkursu stały się własnością Muzeum. Jej zabiegom zawdzięczamy słupową kapliczkę – Bożą Mękę – autorstwa znanego rzeźbiarza Antoniego Toborowicza, która stała wiele lat przed Domem Urbańczyka. Była autorką scenariuszy kilkudziesięciu wystaw i kilkunastu publikacji, cenioną wykładowczynią i prelegentką. Chrzanowianie powinni pamiętać przynajmniej trzy znaczące ekspozycje przygotowane przez nią we współpracy z Muzeum Etnograficznym w Krakowie: Zabawki dziecka wiejskiego, Stroje ludowe od Krakowa czy Obrzędy bożonarodzeniowe Polski Południowej z pierwszą w naszym mieście tak obszerną i różnorodną prezentacją szopek krakowskich. My będziemy pamiętać znacznie więcej. Nasza koleżanka, Zofia Lipiarz, Pani Zosia, została pochowana 30 października w rodzinnym grobowcu na starym cmentarzu u stóp kościoła w Morawicy.

Dyrekcja i Pracownicy
Muzeum w Chrzanowie


Filtruj:
Archiwa
Kategorie
Zmiana czcionki
Kontrast