|
Józef Joniec - ksiądz, żołnierz, pierwszy proboszcz Balina
|
Ksiądz Józef Joniec (1900 – 1956) syn Ziemi Limanowskiej niemal przez dekadę (1930 – 1940) był związany z Chrzanowskiem. Jako proboszcz parafii w Balinie rozpoczynał swoją posługę w ciężkich warunkach. Dopiero co wydzielona z Kościelca parafia nie posiadała swojego kościoła. Jednakże młody duszpasterz przystąpił energicznie do działania, tak że w pięć lat później przystąpiono do budowy własnej świątyni. Właśnie to jego życiu i działalności będzie poświęcona, nowa wystawa w Oddziale Wystaw Czasowych „Dom Urbańczyka”. Eksponaty prezentowane na wystawie pochodzą zarówno z Muzeum Ziemi Limanowskiej jak i ze zbiorów prywatnych. Wystawa zatytułowana „Józef Joniec – ksiądz, żołnierz, pierwszy proboszcz Balina” przedstawia życie, szlak bojowy Józefa Jońca od chwili jego wstąpienia do Legionów Polskich, poprzez wojnę polsko-ukraińską i polsko-bolszewicką, jego posługę duszpasterską pełnioną w Balinie oraz w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. W pełni ukazuje życie człowieka pełnego poświęceń, walczącego o wolność swojego kraju z bronią w ręku, gotowego stanąć na każde wezwanie Ojczyzny na wyznaczonym posterunku czy to jako żołnierz, proboszcz, czy też kapelan. Wystawa będzie czynna od 20 września do 22 października 2008 roku, a więc mieszkańcy Chrzanowa będą mieli możliwość zwiedzenia wystawy tylko przez miesiąc. Zapraszamy.
Józef Joniec
ksiądz, żołnierz, pierwszy proboszcz Balina
„Wolność to element, którego potrzeba duchowi ludzkiemu, jak ciału potrzeba powietrza i pokarmu…” Ten cytat z kazania wygłoszonego przez księdza podpułkownika Józefa Jońca w Tobruku w dniu 11 listopada 1941 roku w sposób wręcz doskonały charakteryzuje całą jego działalność i życie; życie człowieka dla którego wolność była podstawową wartością. O którą walczył od lat młodzieńczych, aż do chwili swej śmierci w roku 1956. Ksiądz Józef Joniec urodził się w Sowlinach na Ziemi Limanowskiej w dniu 11 marca 1900 roku. Swoją edukację rozpoczął w szkole powszechnej w Limanowej, do której uczęszczał od 1907 – 1911 roku. Następnie pobierał nauki w I Gimnazjum w Nowym Sączu, w którym zetknął się z takimi organizacjami niepodległościowymi jak Związek Strzelecki, „Promieniści”, Tajna Organizacja Niepodległościowa, Drużyna Strzelecka. Po ukończeniu IV klasy gimnazjalnej Józef Joniec wstępuje w drugiej połowie 1916 roku do 2 pułku ułanów legionowych, utworzonego z kawalerii istniejącej przy 2 pułku piechoty Legionów (po odzyskaniu niepodległości jednostka zostaje przemianowana na 2 pułk szwoleżerów rokitniańskich), w którym służy, aż do chwili swojego internowania w Huszt. Po kryzysie przysięgowym, jak wielu legionistów z Galicji trafia do Polskiego Korpusu Posiłkowego złożonego z żołnierzy 2 pułku piechoty Legionów – dowodzonego przez Michała Żymierskiego, 3 pułku piechoty Legionów – dowodzonego przez Józefa Zająca, pułku artylerii – Włodzimierza Zagórskiego, kawalerii oraz służb i szkół podporządkowanych Władysławowi Sikorskiemu. W dniu 15 lutego 1918 roku żołnierze Polskiego Korpusu Posiłkowego próbują przejść pod Rarańczą na rosyjską stronę frontu. Udaje się to nielicznym (obu pułkom piechoty i części taborów). Wraz ze 175 oficerami i ponad 3 000 legionistów Józef Joniec zostaje internowany w Huszt w komitacie Marmaros Sziget. Wcielony następnie do armii austro – węgierskiej zostaje skierowany na front włoski, gdzie przebywa do końca wojny. Po powrocie z frontu włoskiego ochotniczo wstępuje do odtwarzającego się Wojska Polskiego i bierze udział w odsieczy Lwowa i walkach polsko - ukraińskich. Za działania te zostaje odznaczony Krzyżem Zasługi. Po zakończeniu walk o Lwów powraca do przerwanej nauki, jednak nie na długo. Już w 1920 roku wstępuje do 8 pułku ułanów księcia Józefa Poniatowskiego (za czasów monarchii austro - węgierskiej 1 pułk ułanów galicyjskich, w pierwszych dniach niepodległości 1 pułk ułanów Ziemi Krakowskiej) aby wziąć udział w wojnie polsko – bolszewickiej. Po jej zakończeniu powraca do nauki. Zapisuje się do Gimnazjum Henryka Sienkiewicza w Krakowie, w którym zdaje maturę w 1921 roku. Jesienią tegoż roku wstępuje do seminarium, aby w dniu 19 września 1926 roku otrzymać święcenia z rąk arcybiskupa krakowskiego Adama Stefana księcia Sapiehy. Pracę duszpasterską rozpoczyna w Czarnym Dunajcu, gdzie przez pięć lat prowadzi intensywną pracę wśród młodzieży i wiernych. W 1930 roku zostaje przeniesiony do Balina koło Chrzanowa, gdzie rozpoczął starania o budowę kościoła. Swoją posługę w Balinie pełni do roku 1940, kiedy to uprzedzony o możliwości aresztowania schronił się w styczniu tegoż roku u rodziny w Nowym Sączu. W niedługi czas potem zostaje przerzucony przez Szczawnicę na Słowację, a stamtąd na Węgry gdzie pełni przez pewien czas funkcję kapelana internowanych. Po pobycie na Węgrzech wyjeżdża przez Jugosławię, Grecję, Turcję i Syrię do Palestyny gdzie ponownie przywdziewa mundur żołnierski stając się kapelanem Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Rozpoczyna się nowy okres w życiu ks. J. Jońca. Poświęca się on z całym zaangażowaniem nowym obowiązkom. Między innymi organizuje zbiórkę pieniędzy na budowę Domu Polskiego w Jerozolimie, jest inicjatorem ustanowienia wieczystej fundacji Mszy św. za duszę poległych żołnierzy Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. W sierpniu 1941 roku wraz z żołnierzami Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich znalazł się w Tobruku, w którym głosił kazania, które zostały ogłoszone drukiem w Jerozolimie w roku 1942. W czasie walk o Monte Cassino pełnił nie tylko funkcje kapelana, ale również z poświęceniem własnego życia ratował innych, wynosząc rannych z pola ostrzału. Za bitwę o Monte Cassino ksiądz Joniec otrzymał Krzyż Walecznych. Wraz z żołnierzami bierze również udział w gaszeniu bazyliki w Loretto, za co został odznaczony przez papieża medalem Bene Meriti. We Włoszech pozostał do września 1946 roku, gdzie urządzał cmentarz dla żołnierzy poległych w bitwie o Monte Cassino. Walnie przyczynił się również do budowy pomnika na wzgórzu 593. W dniu 9 września 1946 roku wrócił do Anglii, gdzie pełni obowiązki kapelana do chwili rozwiązania Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Po powrocie do kraju został proboszczem w Woli Justowskiej koło Krakowa, a w 1951 roku został przeniesiony do Oświęcimia, gdzie pełnił funkcję proboszcza, aż do swej śmierci w 1956. Na wystawie znajdziemy wiele pamiątek związanych z życiem i działalnością księdza podpułkownika Józefa Jońca. Wystawa składa się między innymi z 12. plansz biograficznych oraz munduru jaki podpułkownik Joniec nosił w okresie walk pod Monte Cassino. Aleksander Babiński
|
|